veni, vidi, fietsie

osmand voor op de fiets

Osmand is een app die weet waar je bent en weet waar je heen wilt en daar een kaartje bij toont en een fietsroute bij kan verzinnen. Die kaartjes komen van OSM het woord zegt het al en dat betekent Open Street Map. Osmand heeft een plugin waarmee je fouten en aanvullingen in die OSM-kaartjes kunt doorgeven. Hier staat hoe je daarmee aan de gang gaat. Ik ben erg voorstander van dat principe.
Als je geen account bij OSM hebt, de cursus niet hebt gedaan (echt leuk!) en die plugin niet hebt geïnstalleerd, mag je niet verder lezen hier!

Ik heb onlangs weer eens een goedkope nieuwe smartfoon gekocht, en dat is de King Kong Mini 2. Ik heb er Lineage OS opgezet, een Androidversie zonder alle zooi van Goegel. Dat scheelt aanzienlijk in de privacy en de bandbreedte, want goegel is echt heel erg nieuwsgierig. Desondanks is de app Blokada nog altijd wel een aanradertje op blockgebied, want goegel is niet de enige nieuwsgierige techreus. Van de voorheen honderden dagelijks geblokte requests naar nieuwsgierige instanties zijn er nu maar een paar overgebleven.
De King Kong Mini 2 is nou ja mini dus hij past in me fietshoesje met de laadstekker erin, hij is (zeker voor een "outdoortelefoon") erg goedkoop, er kunnen twee simkaarten in (hetgeen handig is als je je bundel uitfietst), hij is tot 1,5 meter waterdicht, hij heeft een heel goede standbytijd en je kan 'm van stuurhoogte op de kasseien laten vallen zonder dat hij er iets van merkt (persoonlijk getest!). Hij is ook minder temperatuurgevoelig dan me goeie ouwe Nokia 1s en hij ziet er superstoer uit. Link.
Er is ook een mini 3 tegenwoordig met een iets groter scherm en betere specs die handiger is als je een nieuwere Osmandversie wilt draaien. Ik kon geen track van 2000 km in de mini 2 laden met OSmand+ zonder dat-ie uit z'n werkgeheugen liep de hele tijd.

Als je tegen het probleem aanloopt dat er een map niet werkt en het betreffende gebied alleen maar de worldmap toont, dan looptie uit ze werkgeheugen. Oplossing is dan even wat ongebruikte maps te "deactiveren".

Om er een ideaal fietsnavigatiemachientje van te maken heb ik een paar instellingen in Osmand aangepast op spaarzaam accugebruik. Ik trap de voeding van het ding zelf met een naafdybano (moeilijk woord) bijelkaar, dus het is slim om zuinig met de stroom te doen. Hier volgen wat tips in dat kader waar iedereen iets aan zou kunnen hebben.

usbenzunig

Op de eerste plaats gebruik ik OSMand versie 2.6.5 want die is de helft 80% kleiner dan de nieuwste versies, maar hij kan alles dat je (ik) nodig hebt zolang je (ik) geen zeilboot heb ook.

In me ouwe telefoons kon ik de boel in battery savingstand zetten en dan werkte alles, maar tegenwoordig begint Osmand dan te zeuren de hele tijd dat-ie de gps-satelietjes kwijt is en dan een tel later dat-ie ze weer heeft gevonden. Dat gezeur kan je samen met de battery savingstand uitzetten, maar de prijs is dat je dan dus wel iets meer stroom verbruikt. Je wilt stemnavigatie om de hieronder uitgeduidde reden.

Tip 1 is als je gaat fietsen zet je het scherm uit want dat scheelt heel veel stroom. Hoe kan je dan navigeren? Daar is tip 2 voor: Osmand heeft bij de navigatiesettings bij het fietsje de mogelijkheid om bij "Turn screen on" aan te geven dat je bij een koerswijziging wat op het scherm wil zien ook. Die staat bij mij op 15 seconden. (NB: In de instellingen van je telefoon moet de Osmandapp toestemming hebben om de slaapstand in- en uit te schakelen. Osmand vraagt om die permissie als je deze optie aanzet).
Om te voorkomen dat je een afslag mist kun je bij diezelfde instellingen ook bij "Voice guidance" een mevrouw aanzetten die bij de volgende bocht zegt dat er een bocht aankomt zodat je weet dat je op je scherm moet kijken ipv naar de koeien in het weiland.

Voor wat de stemmen betreft moet je even goed kijken of je goegelservices of stievdjobs op je telefoon hebt. Als dat zo is (en normaal gesproken is dat zo), dan kun je TTS (Text-To-Speech) gebruiken. LineageOS heeft geen TTS van ze eigen en als eigenaardigheid dat er 2 TTSen op je telefoon moeten staan om stemnavigatie in Osmand werkend te krijgen. Pas als je 1 van die 2 als standaard opgeeft in de settings, gaat het werken. Je moet daartoe eSpeak en RHvoice ff installeren via f-droid.org.
Protip: kies russisch als taal en zet de pitch een stapje omlaag, dan klinken de aanwijzingen lekker exotisch. Als je voice prompts alleen uit voorgelezen cijfers bestaan, moet je bij de TTS instellingen ff een andere taal kiezen. (Je kunt de Text To Speech-functies controleren door de Developer Plugin in Osmand te activeren; die biedt uitgebreide TTS-testen.)

Omdat de gpsgegevens niet in het scherm verwerkt worden in de slaapstand, verdwijnt het blauwe driehoekje dat je positie aangeeft van de kaart. Dat is onhandig, maar gelukkig is er nog een instelling in Osmand waar je kunt opgeven hoe vaak hij je positie moet centreren. Ook dat staat bij de navigatie-instellingen en heet in mijn versie "Auto-centre map view". Ik heb die op de snelste stand gezet: 5 seconden.

Het is met alle verschillende apparaten, androidversies en app-installaties geen wetvanmedenenperzen dat de gps het blijft doen als het scherm uit staat. Wat je in ieder geval moet doen, is in de android settings aangeven dat Osmand de locatie gegevens 'all the time' mag gebruiken ipv het standaard "only when using the app'. Dat gaat het handigst via settings -> apps -> advanced -> permission manager.
Een andere tip is om de plugin triprecording te activeren en tijdens je tochtjes een gpx-bestandje te laten wegschrijven door Osmand. Het tijdsinterval voor de triprecording lijkt voor de continue beschikbaarheid van de gps-gegevens niet heel belangrijk te zijn.

Ik kan met alleen die eerste instelling op Osmand 2.6.5 met android 10/11 prima uit de voeten.

 

altijd weer die praktijk

Wat doet dit alles in de praktijk?

Stel: je vertrekt van de camping op een rechte weg. Zet je scherm uit met het knoppie op je toestel. De gps-gegevens worden op de achtergrond door Osmand gebruikt voor de navigatie, maar je bent nu wel bezig van de kaart af te fietsen. Als de navigaassie een afslag aan ziet komen, begint de voicemevrouw haar verhaaltje en gaat het scherm ook meteen 15 seconden aan. De GPX-gegevens worden naar het scherm gestuurd en dan wordt de kaart in 5 seconden weer gecentreerd rond je positie en kun je nog 10 seconden kijken welke kant je op moet.
Als er meerdere bochtjes kort opmekaar zitten blijft het scherm aanstaan omdat de navigaassie 200 meter vooruit denkt. En als je weer op een rechte weg zit gaat het scherm na die 15 seconden vanzelf weer uit, en suft iedereen lekker energiezuinig verder tot de volgende oprisping in je route.

Op deze manier verbruikt m'n telefoon ongeveer 8% per uur van z'n accuutje als ik op een GPX-track navigeer wat ik dus doorgaans doe. Als je een minimallader (link beneeje!) hebt en net zo'n telefoon als ik, dan laadt er 1% per kilometer bij tijdens het navigeren.

Als je de GPSgegevens opslaat op een externe server, dan gebeurt dat alleen als het scherm aangaat. Als het scherm uitstaat verstuurt-ie in de battery savingstand helegaar noppes.

 

voor gevorderden

Voor de heel- en halfgevorderde Osmandgebruikert heb ik nog wat handige dingetjes uitgewerkt. Zo vertel ik hoe je de POI, de punten van interessantigheid die je op je scherm kunt tonen, kunt aanpassen aan je eigen eisen. Als je bijvoorbeeld watertappunten, cashmasjiens, stripklups en campings allemaal met 1 druk op de knop in je scherm wilt hebben, klik dan hier.
Ook heb ik uitgevogeld hoe je archie ze campings, of andermans campings/bivakplaatsen, in Osmand kunt tonen zolang ze in gpx-formaat worden aangeleverd wat doorgaans wel het geval is. Staat hier.
Je kunt ook eenvoudig de fietsknooppunten laten zien in je schermpje en dat staat hier uitgelegd. Verder is het ook mogelijk, en zelfs handig, om al fietsend een gpxtrack te maken als je je hoogtemeters wilt weten aan het eind van een vermoeiende dag. Dat staat hier.

Verder ben ik met een combinatie van al deze zaken twee maanden de hort op geweest en mijn ervaringen met Osmand als vervanger van een routeboek staan op deze webpagina.
Voor wie net als ik maar matig tevreden is met Osmand als routeplanner, leg ik hier uit hoe je de speciaal voor trekkingfietsers ontwikkelde app Brouter voor je navigatie in Osmand kunt gebruiken.

Voor de bestveelgevorderden die iets van *nix weten en Engels kennen, heb ik hier uitgeduid hoe je een gpxtrack in slippymaps (dat zijn die kaartjes zoals te zien bij de fietsreizen op deze website) douwt met OSM ipv Goegel.